Hayvancılık Sektöründe Çalışıyorum: Karşılaşabileceğim meslek hastalıkları nelerdir?

Hayvancılık sektöründe en temel sorunun hayvanlarla kurulan yakın ilişki sebebiyle enfeksiyon kaynaklı olduğunu söyleyebiliriz. Ayrıca sektörde kimyasal ve sıcaklık maruziyeti de yüksektir. Gerekli önlemler alınmadığı takdirde çalışma koşullarınız sebebiyle meslek hastalığına yakalanabilirsiniz. Karşılaşabileceğiniz sorunları sıralayalım:

Enfeksiyon Kaynaklı Sorunlar:

Hayvanların bakteri, mantar ve parazit kaynaklı hastalıkları insanlara bulaşarak ciddi sağlık sorunları yaratabilir.

Bu hastalıklar ve hastalıkların bazı belirtileri şunlardır:

Tüberküloz (Verem): Yüksek ateş, öksürük, şiddetli göğüs ağrısı, iştahsızlık ve gece terlemesi.

Kuduz: Ateş, baş ağrısı, vücutta kasılma, yutma güçlüğü, stres, bilinç kaybı.

Tetanoz: Hızlı kalp atışı, yutkunma zorluğu, ateş, terleme, ense, karın ve çene kaslarında sertlik.

Şarbon: Kızarıklık, boğaz ve çevresinde şişkinlik.

Leptospira: Ateş, terleme, kusma, ishal, baş ve kas ağrısı.

Q Ateşi: Kilo kaybı, ateş, terleme, karın ve göğüs ağrısı.

Bruselloz (Akdeniz humması): Ateş, terleme, kilo kaybı, öksürük, kas ve karında ağrı.

Akciğer enfeksiyonu: Vücutta balgam ve iltihap oluşturarak nefes almayı güçleştirir.

Kimyasal Kaynaklı Sorunlar:

Güvenlik önlemleri alınmadığı takdirde büyükbaş hayvanların beslendiği kapalı alanlarda ve kümeslerde amonyak düzeyi yüksektir. Bu durumun sebebi, gübre kullanımıdır. Ayrıca gübre saklama ünitelerinde de hidrojen sülfür birikir. Bu iki kimyasala maruziyet, solunum yolu rahatsızlıklarına neden olduğu gibi ölüme varabilecek sonuçlar da yaratabilir.

Küçükbaş hayvancılıkla uğraşıyorsanız kümes içinde oluşan amonyak, karbondioksit, karbon monoksit, metan gibi gazları soluyor olabilirsiniz.

Vücudunuza zarar verecek ölçüde kimyasal maddelere maruz kalıyorsanız;

Cildinizde kırmızı renkte, kabuk bağlamış ve kaşıntı hissi yaratan döküntüler görebilirsiniz. Bu döküntüler egzemanın (deri iltihabı) ya da kontakt dermatitin (deri reaksiyonu) belirtisi olabilir.

Cildinizde gözlemleyebileceğiniz bazı değişiklikler şunlardır:

• Kabarma,
• Sızıntı,
• Kabuklanma,
• Pullanma,
• Kaşıntı,

Ayrıca boğazda ve burunda iltihaplanma sorunu yaşayabilirsiniz.

Uzun süre boyunca solunan zararlı kimyasallar sebebiyle boğazın burunla birleşen kısmında, ağzın arkasında ve gırtlakta kanser oluşabilir. Belirtiler şunlardır:

• Boyun bölgesinin herhangi bir yerinde fark edilen ve bir aydan kısa sürede kaybolmayan yumru,
• İşitme kaybı,
• Kulakta sıvı birikimi,
• Tıkalı burun,
• Kanlı burun akıntısı,
• Ses değişiklikleri,
• Yüzde hissizlik,
• Yutma güçlüğü.

Toza Maruziyet Kaynaklı Sorunlar:

Kuru dışkı, yem, hayvan tüyleri ve deri sebebiyle oluşan tozlara maruz kalabilirsiniz.

Ayrıca tarımsal organik tozlar içlerinde mikrop tutabildiği için bronşit ve astım gibi solunum yolu rahatsızlıklarına sebep olur. Bu iki hastalığın ortak belirtileri şunlardır:

• Öksürük,
• Göğüste şişkinlik hissi,
• Nefes darlığı,
• Balgam,
• Hırıltıdır.

Ayrıca bu tozlar sebebiyle mukoz zar iltihaplanması görülebilir. Burun akıntınız koyu sarı renkteyse, kimi zaman kanlı akıyorsa doktora gitmenizi öneririz.

Sıcaklık Kaynaklı Sorunlar:

Açık hava koşullarında çalışıyorsanız hava sıcaklıklarının yüksek olduğu zamanlarda sorun yaşayabilirsiniz. Hissedilen bu sıcaklık şu sorunları yaşamanıza neden olabilir:

• Isı bitkinliği,
• Sıcak çarpması,
• Isı krampları
• Aşırı duyarlılık,
• Konsantrasyon bozukluğu.

Güneşe uzun süre maruz kalmanız nedeniyle vücudunuzun güneşe maruz kalan bölümlerinde pullu ve kırmızı ya da kahve renginde izler fark edebilirsiniz. Bunlar bir tür deri tümörü olan aktinik keratoz olabilir. Cilt kanserine dönüşme riski de taşıyan bu belirtiyi görmezden gelmeyin. Diğer belirtiler ise şunlardır:

• İyileşmeyen yaralar,
• Vücudunuzda farklı renk ve boyutta ben oluşumu.

Karanlık Kaynaklı Sorunlar:

Kümes ve ahır gibi alanların karanlık olması nedeniyle gözünüze fazla yükleniyor olabilirsiniz. Bunun sonucunda baş ağrısı, yorgunluk gibi rahatsızlıklar yaşayabileceğiniz gibi ilerleyen zamanda görme sorunları da yaşayabilirsiniz.

Enfeksiyon Kaynaklı Sorunlara Çözümler:

Hayvanların aşılanması gerekir. Bu aşılar Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından belirlenmiş periyotlarda yapılmalıdır.

Aynı şekilde sizin de aşılarınız tamamlanmalı; bakteri, virüs ve diğer enfeksiyon yaratabilecek etmenlere yönelik tarama testleriniz yapılmalıdır. Bu testlerden bazıları; kan, idrar ve alerji testleridir.

Hayvanda normal olmayan bir koku, salgı ve davranış fark etmeniz durumunda yetkili hekime haber vermeniz ve hayvanla olan yakınlığınızı kesmeniz gerekir.

Kimyasal Kaynaklı Sorunlara Çözümler:

Gübre depolarında gaz dedektörü bulunmalıdır.

Kullandığınız kimyasalların Malzeme Güvenlik Bilgi Formlarının iyice incelenmesi ve buna göre seçilmesi gerekir. Bu yönüyle araştırmalar takip edilerek daha az zararlı madde içeren kimyasallar seçilmelidir.

Gerekli havalandırma önlemleri alınarak kimyasal maddeye maruziyetiniz azaltılmalıdır.

İşveren tarafından kimyasal maddelere direk temas etmenizi engelleyecek koruyucu ekipmanlar sağlanmalıdır. Buna maskenin yanısıra koruyucu giysiler de dahildir. Çalışırken tüm vücudunuzu koruyacak olan bu ekipmanlar çıkarılmamalı, temiz bir ortamda saklanmalı ve kullanım süresi dolmuş koruyucular değiştirilmelidir.

Toza Maruziyet Kaynaklı Sorunlara Çözümler:

Koruyucu ekipman olarak maske kullanmalısınız. Bu maske sadece tozlara değil, kimyasal maddeleri solumanızı da engelleyecek özelliğe sahip olmalıdır.

Çalıştığınız ortamın toz ölçümü yapılmalı ve havalandırma sistemi etkin bir şekilde çalışmalıdır.

Sıcaklık Kaynaklı Sorunlara Çözümler:

Sıcaklık kaynaklı sorunların çözümünde sağlık kontrollerinin düzenli bir şekilde yapılması esastır. Bu kontroller sırasında oksijen alım kapasitesine ve kapasitede değişiklik olup olmadığına dikkat edilmelidir.

Sık sık mola verilmeli ve bu aralarda dinlenebileceğiniz alanlar ve tüketebileceğiniz soğuk içecekler bulunmalıdır.

Karanlık Kaynaklı Sorunlara Çözümler:

Kümes, ahır gibi alanlarda uygun ve yeterli düzeyde aydınlatma sağlanmalıdır.

Çalışanların sağlık kontrolleri, göz muayenelerini de kapsayacak şekilde düzenli olarak yapılmalıdır.

İş kazaları genellikle hayvanlarla kurulan fiziksel temas sonucunda ortaya çıkar. Bunlardan bazıları; hayvanın çifte atması, ısırması, itmesi gibi durumların yarattığı yaralanmalardır. Özellikle sığır ve koyun yetiştiriciliği yapıyorsanız, alınması gereken önlemler konusunda dikkatli ve ısrarcı olmanızı öneririz.

Ahırların temizlenmesi ve hayvanların yer değiştirmesi gibi işler sırasında düşme, incinme, doku zedelenmesi gibi sorunlar yaşayabilirsiniz.

Arıcılıkla uğraşmanız durumundaysa akla gelen ilk sorun, arı sokmasıdır.

İş Kazalarının Önlenmesi

İş kazasının yarattığı etkileri azaltmak için yapılması gerekenlerden bazıları şunlardır;

• İlk yardım eğitimi sağlanması,
• Acil Yardım Kılavuzu oluşturulması,
• Koruyucu ekipman teminidir.

İş kazası geçirdim. Haklarım neler?

İş kazaları sadece iş yerinde meydana gelen kazaları değil, işinizle ilgili her durumda ve işinizi icra ettiğiniz her anda geçirdiğiniz kazaları kapsamaktadır. Örneğin, işyerine gidiş ve geliş için işveren tarafından sağlanan bir taşıtta geçirilen kaza iş kazası kapsamındadır.

İş kazası geçirmeniz durumunda işveren kazayı işyerinin bulunduğu yerdeki emniyet birimlerine ve sağlık kurumlarına bildirmekle yükümlüdür.

Kazanın gerçekleştiği tarihten itibaren 3 gün içerisindeyse Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirmelidir.

Ancak kayıtdışı çalışıyorsanız işveren bu yükümlülükleri yerine getirmekten kaçınabilir. Bu durumda iş kazasının gerçekleştiğini gösteren belgelerle birlikte başvuruda bulunabilirsiniz.

İş kazasının gerçekleştiği yerdeki Sigorta Müdürlüğüne dilekçe ile başvurun. Bu kurum fiziksel zararınızı tespit etmek için sizi hastaneye yönlendirecektir.

Burada sağlığınızla ilgili tetkikler tamamlandıktan sonra maluliyet oranınız belirlenir. Bu orana bağlı olarak maluliyet aylığı veya sürekli işgörememezlik geliri alabilirsiniz.

Uğradığınız zarardan dolayı işverene maddi/manevi tazminat davası açabilirsiniz.

Vaka Örneği

Kars’ta yaşayan ve hayvancılıkla uğraşan 48 yaşındaki hasta, öksürük, nefes darlığı ve ateş şikayetleriyle doktora gitmiştir. Birkaç seneden beri belirli zaman aralıklarıyla benzer şikayetleri olduğunu söyleyen hasta, kendisine ilk olarak grip ve sonrasında bronşit teşhisi konulduğunu belirtmiştir. Doktorun hastanın yaptığı işi, çalışma ortamını sorgulaması sonrasında yaygın atıklarla dolu ve küflü bir ahır ortamında inek beslediği anlaşılan hastanın “çiftçi hastalığı” olarak bilinen “aşırı duyarlılık pnömonisi- zatürresi” olduğu anlaşılmıştır.