2021 yılında Aziz Mensah tarafından yapılan “Avrupa’da Çalışan Erkek ve Kadınlarda İş Stresi ve Ruh Sağlığı: Sosyal Desteğin Aracılık Rolü” adlı çalışma kadınların iş stresini yoğun bir şekilde deneyimlediklerini ve sosyal destek programlarıyla stresin azaltılabildiğini göstermiştir.

İş stresi, çalışan kişinin yaptığı işte kendisini yetersiz hissetmesi sonucunda ortaya çıkan psikolojik sıkıntılardır. Birçok çalışma iş stresinin kan basıncı, kas-iskelet sistemi bozuklukları, kardiyovasküler hastalık, anksiyete, depresyon, tükenmişlik sendromu gibi sağlık sorunları yarattığını ortaya koymuştur.

Mensah’ın çalışması, 35 Avrupa ülkesinden 15.486 kadın ve 14.603 erkekle yapılan analizlerle belirlenmiştir. Analiz sonuçlarına göre, iş stresi zihinsel sağlık üzerine doğrudan olumsuz etkide bulunmakta ve bu etki kadınlarda daha yoğun bir şekilde görülmektedir. Bu durumun sebeplerinden birkaçı çalışma içerisinde şu şekilde belirtilmiştir:

Farklı İstihdam Alanları:

Kadın ve erkeklerin istihdam edildiği alanlar farklılaşmaktadır. Erkek istihdamı sanayi ve imalat gibi alanlarda; kadın istihdamı ise hizmet sektöründe yoğunlaşmaktadır. Bu yanıyla, iş stresinin sanayi ve imalat sektörlerine kıyasla hizmet sektöründe daha yoğun hissedilmesi kadınların daha çok iş stresine maruz kalmasının bir nedenidir.

Geçmiş araştırma sonuçlarına da değinen çalışmada, kadınların erkeklerden daha iyi bir eğitim düzeyine sahip olmalarına rağmen daha kötü pozisyonlarda çalıştıkları ve yönetim pozisyonunda daha az bulundukları görülmüştür. Kadınların güvencesiz işlerde, vardiyalı ve yarı zamanlı istihdam oranları da daha yüksektir. Bütün bu veriler birlikte değerlendirildiğinde kadınların maruz kaldığı iş stresi artmaktadır.

Ev İçi Emek:

Çalışan kadınlar iş sırasında harcadıkları zamandan bağımsız olarak, ev ve bakım işlerine erkeklere kıyasla çok daha fazla zaman ayırmakta ve bu nedenle daha fazla iş yükü altında kalmaktadır. Hem çalışma yaşamları hem de ev ve bakım emeğine yönelik sorumlulukları sebebiyle kadınların stres seviyesinin arttığı ve bunun zihinsel sağlıklarını olumsuz etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.

Sosyal Destek Mekanizmaları

İş stresi vardiyalı çalışma, fazla mesai, düzensiz çalışma süresi gibi etkenlerle artmakta ve çalışan sağlığını olumsuz etkilemektedir. Bu sebeple iş stresini azaltmaya yönelik bir politikanın öncelikle çalışma koşullarındaki bu tip özellikleri değiştirme amacı olmalıdır.

Bunun yanı sıra iş stresi ile sosyal destek mekanizmaları arasındaki ilişki incelendiğinde sosyal desteğin, cinsiyet fark etmeksizin, stresi azaltan bir etken olduğu gözlemlenmiştir. Yüksek düzeyde sosyal destek depresyon, anksiyete ve tükenmişlik sendromunu azaltmakta ve zihinsel sağlığı olumlu yönde etkilemektedir.

İş Stresini Önlemeye Yönelik Öneriler

Varılan sonuçlardan hareketle işçi sağlığı ve iş güvenliğini önlemeye yönelik öneriler şunlardır:

Çalışma ortamına dair düzenlemelerde toplumsal cinsiyetin rolü göz ardı edilmemelidir. Politika yapıcılar, toplumsal cinsiyet eşitliğini teşvik eden ve çalışma alan ve koşullarına göre değişen sonuçları göz önünde bulundurarak politika geliştirmelidir. Çalışanların ne tür zorluklar yaşadıklarının ve hangi sosyal destek mekanizmalarına ihtiyacı olduğunun belirlenebilmesi için çalışanlara eğitim verilmesi önemlidir.