Kuru temizlemede çalışıyorum: Karşılaşabileceğim meslek hastalıkları nelerdir?

Kuru temizlemede çalışıyorsanız birçok kimyasala maruz kaldığınızı söyleyebiliriz. Eğer çalıştığınız yerde işçi sağlığı ve iş güvenliğine sağlamaya yönelik önlemler yeterli değilse karşılaşabileceğiniz meslek hastalıklarını şu şekilde sıralayabiliriz:

Kimyasal Kaynaklı Sorunlar:

 En çok kullanılan solventlerden biri olan perkloroetilen adlı kimyasalın halsizlik, baş dönmesi, bilinç kaybı gibi kısa dönemli etkileri görülmektedir. Uzun süreli maruziyetlerdeyse;

• Gözde hasar riski,
• Sinir sistemi rahatsızlıkları,
• Karaciğer ve böbreklere zararı,
• Hafıza kaybı sorunu,
• ve 3. derece yanık riski,
• Kanserojen etkileri olmaktadır. Bu kimyasalın özellikle böbrek, mesane ve karaciğer kanserine sebep olduğu bilinmektedir.

Perkloroetilenin yanısıra kuru temizlemede leke çıkarıcı kimyasal olarak benzil, alkol, fosforik asit, benzen ve petrol bazlı solventler de kullanılır. Bu kimyasalların kullanımı şu hastalıklara neden olabilir:

Alerjik rinit: Burun ve gözlerde kaşıntı, burun akıntısı, hapşırma gibi belirtileri bulunan hastalık tedavi edilmediği durumda astıma dönüşebilir.

Astım: Hastalığın öksürük, hırıltılı solunum, göğüste tıkanıklık ve nefes darlığı belirtileri vardır. Bu hastalık ilerleyen dönemlerde KOAH’ya dönüşme riski taşır.

Karaciğer anjiosarkomu: Kilo kaybı, halsizlik, iştahsızlık hastalığın ilk belirtilerindendir. Sonrasında karaciğerde büyüme ve karında sıvı toplanması gibi sonuçları olabilir.

Toksik karaciğer hastalığı: Ateş, iştahsızlık, bulantı, kusma, kilo kaybı gibi sorunlar yaratır.

Toksik nefropati: Böbrek yetmezliğine neden olabilen bu hastalığın nefes darlığı, ciltte sarılık, kas ve baş ağrısı, mide bulantısı, ishal ve kusma gibi belirtileri vardır.

Makine operatörüyseniz kimyasallara maruz kalma ihtimalinizin diğer çalışanlara kıyasla daha yüksek olduğunu söyleyelim.

Kullanılan kimyasalların deri üzerinde de olumsuz etkileri bulunur. Vücudunuza zarar verecek ölçüde bu kimyasallara maruz kalıyorsanız cildinizde gözlemleyebileceğiniz değişiklikler şunlardır:

• Kabarma,
• Sızıntı,
• Kabuklanma,
• Pullanma,
• Kaşıntı,

Özellikle kırmızı renkte, kabuk bağlamış ve kaşıntı hissi yaratan döküntüler egzemanın (deri iltihabı) ya da kontakt dermatitin (deri reaksiyonu) belirtisi olabilir.

Ayrıca boğazda ve burunda iltihaplanma sorunu yaşayabilirsiniz.

Uzun süre boyunca solunan zararlı kimyasallar sebebiyle boğazın burunla birleşen kısmında, ağzın arkasında ve gırtlakta kanser oluşabilir.

Bu sorunun belirtileri şunlardır:

• Boyun bölgesinin herhangi bir yerinde fark edilen ve bir aydan kısa sürede kaybolmayan yumru,
• İşitme kaybı,
• Kulakta sıvı birikimi,
• Tıkalı burun,
• Kanlı burun akıntısı,
• Ses değişiklikleri,
• Yüzde hissizlik,
• Yutma güçlüğü.

Akciğer ve lenfoma kanseri de oluşabilir. Akciğer kanserinin akla gelen ilk belirtileri:

• Giderek kötüleşen öksürük,
• Kanlı balgam,
• İştahsızlık,
• Sesin kısılması,
• Nefes darlığı,
• Göğüs ağrısıdır.

Lenfomanın belirtileri arasında ise şunlar bulunur:

• Büyüyen ve çoğalan lenf bezleri,
• Kilo kaybı,
• Ateş,
• Gece terlemesi,
• Karında şişlik ve ağrı.

Çalışma Pozisyonu Kaynaklı Sorunlar:

Ağırlık kaldırmanız, uzun süre aynı pozisyonda kalarak veya aynı hareketi tekrarlayarak çalışmanız sırt ve kas ağrılarına neden olur. Özellikle ütücüyseniz risk altındasınız.

İleriki dönemlerdeyse iskelet sistemi rahatsızlıkları yaşayabilirsiniz.

Ağırlık kaldırmanız sebebiyle belinizde düzleşme, incinme, kayma gözlemleyebilirsiniz.

Sık karşılaşılan hastalıklardan biri olan bel fıtığı ağır fiziksel çalışma sonucunda ortaya çıkar ve belirtileri şunlardır:

• Bel ve çevresinde ağrı hissetme,
• Öksürme, hapşırma gibi durumlarda ağrıda artış,
• Belde eğrilik,
• Adelelerde kasılma,
• Ayak ve bacak reflekslerinde azalma hissi.

Bir diğer iskelet sistemi rahatsızlığı kas ve kemiklerinizi birbirine bağlayan tendonlarda hissedilen rahatsızlıktır. Vücudun aşırı zorlanması sebebiyle ortaya çıkan bu sorunun belirtileri;

• Tendonda yanma, ağrı ve şişkinlik,
• Dokunmaya duyarlılık,
• Hareket kabiliyetinde azalmadır.

Kimyasal Kaynaklı Sorunlara Çözümler:

Perkloroetilen kullanımı yerine alternatif kimyasallar tercih edilmelidir.

Yeni teknolojiler takip edilerek makine tercihi yapılmalı ve kimyasal maruziyeti azaltılmalıdır.

Kullandığınız kimyasalların Malzeme Güvenlik Bilgi Formlarının iyice incelenmesi ve buna göre seçilmesi gerekir. Bu yönüyle araştırmalar takip edilerek daha az zararlı madde içeren kimyasallar seçilmelidir.

İşveren tarafından kimyasal maddelere direk temas etmenizi engelleyecek koruyucu ekipmanlar sağlanmalıdır.

Ayrıca gerekli havalandırma önlemleri alınarak kimyasal maddeye maruziyetiniz azaltılmalıdır.

Kullanılan makinelerin bakımı aksatılmadan ve eksiksiz bir şekilde yapılmalıdır.

Çalışma Pozisyonu Kaynaklı Sorunlara Çözümler:

Kuru temizleme atölyelerinde ütüler, kimyasal atıklar, elektrik akımı, buhar ve kaynatma kazanları kaynaklı iş kazası riski bulunur. Cilt yanığı, yaralanma, elektrik akımına kapılma karşılaşabileceğiniz risklerdendir.

Hidrokarbon bazlı kimyasalların yanıcı ve patlayıcı nitelikte olması bir diğer risk kaynağıdır.

Çalışma ortamının düzenli olmaması, kimyasal atıkların dağınık bir şekilde çalışma ortamında bulunması gibi sebeplerle takılma, düşme, yaralanma ve benzeri kazalar ortaya çıkabilir.

İş kazası geçirdim. Haklarım neler?

İş kazaları sadece iş yerinde meydana gelen kazaları değil, işinizle ilgili her durumda ve işinizi icra ettiğiniz her anda geçirdiğiniz kazaları kapsamaktadır. Örneğin, işyerine gidiş ve geliş için işveren tarafından sağlanan bir taşıtta geçirilen kaza da iş kazası kapsamındadır.

İş kazası geçirmeniz durumunda işveren kazayı işyerinin bulunduğu yerdeki emniyet birimlerine ve sağlık kurumlarına bildirmekle yükümlüdür.

Kazanın gerçekleştiği tarihten itibaren 3 gün içerisindeyse Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirmelidir.

Ancak kayıtdışı çalışıyorsanız işveren bu yükümlülükleri yerine getirmekten kaçınabilir. Bu durumda iş kazasının gerçekleştiğini gösteren belgelerle birlikte başvuruda bulunabilirsiniz.

İş kazasının gerçekleştiği yerdeki Sigorta Müdürlüğü’ne dilekçe ile başvurun. Bu kurum fiziksel zararınızı tespit etmek için sizi hastaneye yönlendirecektir.

Burada sağlığınızla ilgili tetkikler tamamlandıktan sonra maluliyet oranınız belirlenir. Bu orana bağlı olarak maluliyet aylığı veya sürekli işgörememezlik geliri alabilirsiniz.

Uğradığınız zarardan dolayı işverene maddi/manevi tazminat davası açabilirsiniz.

İş Kazalarının Önlenmesi

Çalışma ortamı düzenli tutulmalı, atıklar güvenlik önlemlerine uygun bir şekilde imha edilmelidir.

Kimyasal maddeler düzenli bir şekilde depolanmalıdır.

Elektrik tesisatı, en başından güvenli bir şekilde tasarlanmalı ve ileriki dönemlerde aksatılmadan bakımı yapılmalıdır.

Elektrik çarpmalarına karşı yalıtkan eldiven ve ayakkabı gibi kişisel koruyucular sağlanmalıdır.

Kullanılan uzatma kabloları sadece tek bir makineye ait olmalıdır. Çoklu priz kullanmayın!

İş sırasında karşılaşabileceğiniz tehlikeler hakkında bilgilendirilmelisiniz. İşveren işinizle ilgili iş güvenliği eğitimi vermelidir.

Herhangi bir kaza ihtimaline karşı boy ve göz duşu bulunmalıdır.