Silikozis’i Önlemek
Silika ve Silikozis nedir?
Silika veya silisyum dioksit, doğada kristal ve kristal olmayan formda bulunan bir mineraldir. En çok bulunan kristal formu α-quartz’tır ve dünyadaki en yaygın mineraldir. Kum, kumtaşı, şist ve granitte bulunur. Kristal silika içeren materyalleri delme, ezme, kesme, yontma, kırma, bıçkılama (testereyle kesme) ya da cilalama büyük miktarda solunabilir toz ortaya çıkarabilir. Bu toz parçacıklarının boyutu çoğunlukla 10 mikron ya da daha azdır ve gözle görülemez, ama solunduğunda akciğerin en derinlerine kadar nüfuz edebilir. Bu türdeki solunabilir kristal silika (Respirable Crystalline Silica – RCS) tozunun kronik inhalasyonu, silikozis veya akciğer kanseri gibi ağır akciğer hastalıklarına yol açabilir. Silikozis ayrıca tüberküloza yakalanma riskini artırabilir. Solunabilir kristal silikaya maruz kalmak, böbrek hastalıkları ve oto-immün hastalıklarla da ilişkilendirilmiştir.
RCS tozuna maruz kalma riski taşıyan işler nelerdir?
Birçok farklı endüstrideki birçok işte, RCS tozu soluma riski vardır. Bazı örnekler aşağıdaki gibidir:
- İnşaat
- Kumlama
- Deler çekiç
- Kaya delme, kesme, yontma veya cilalama
- Tuğla veya fayans kesme ya da bıçkılama
- Beton delme, bıçkılama, taşlama ve cilalama
- Tünel açma
- Yıkım
- Asfalt frezeleme
- Gömme derzleme
- Taş tezgah yapımı
- Diyatomik toprak işleme
- Seramik üretimi
- Dökümcülük
- Döner fırınların ve kupol fırınlarının kaplamaları üzerinde çalışma
- Madencilik
- Hidrolik kırma
Yeni mesleki maruziyet sınırı nedir?
ABD Çalışma Bakanlığı’nın 23 Haziran 2016’da yürürlüğe giren Solunabilir Kristal Silikaya Mesleki Maruziyet adındaki nihai yönetmeliğine göre, solunabilir kristal silika (RCS)’ya maruz kalma sınırı 1 metre küp hava başına 50 mikrogram olarak belirlenmiştir. İşçilerin maruziyetini azaltmaya yardımcı olan yeni yönetmeliğe, mühendislik kontrolleri de dâhildir. Yeni yönetmeliğin uygulamaya konma tarihleri endüstriye bağlı olarak 2017’den 2021’e kadar değişiklik gösterecektir. Yeni mesleki maruziyet sınırının senede 600’den fazla hayat kurtarması ve 900’den fazla yeni silikozis vakasını önlemesi beklenmektedir.
İşverenler RCS tozuna maruziyeti nasıl kontrol edebilir?
İşçileri korumanın temel yöntemi, mesleki tehlikelere maruziyeti kontrol etmektir. Geleneksel olarak, uygulanabilir ve etkili denetimlerin en iyi nasıl uygulanacağını belirleme aracı olarak bir kontrol hiyerarşisi kullanılagelmiştir.
Kontrol hiyerarşisinin RCS maruziyetine uyarlanması aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
- Eliminasyon – maruziyet riski taşıyan işleri ortadan kaldırmak
- Yerine koyma – kristal silika materyallerin, kristal olmayan silika materyallerin yerini alması
- Mühendislik kontroller – havadaki RCS konsantrasyonunu azaltmak için lokal egzoz havalandırma veya su spreyi gibi bir kontrol kullanmak
- Yönetsel kontroller – RCS ile çalışma süresini sınırlandırmak ve/veya yüksek RCS konsantrasyonu olan alanlara çalışanların erişimini sınırlandırmak
- Kişisel koruyucu donanım – RCS ile çalışırken solunum maskeleri takmak
Bu hiyerarşinin arkasındaki fikir, listenin en üstündeki kontrol yöntemlerinin, alttakilerden potansiyel olarak daha etkili, koruyucu ve ekonomik (uzun vadede) olmasıdır. Hiyerarşiyi bozmamak, özü itibariyle daha güvenli sistemlerin, yani hastalık veya yaralanma riskinin büyük ölçüde azaldığı sistemlerin uygulanmasına yol açar.
RCS maruziyetini kontrol araştırması
CDC’nin Ulusal Mesleki Güvenlik ve Sağlık Enstitüsü (NIOSH), 40 yıldan fazla zamandır işçileri RCS tozuna mesleki maruziyetten korumanın yollarını araştırıyor. Laboratuvar araştırmaları, inşaat malzemelerinin kesilmesi ve bıçkılaması sırasında gerçekleşen RCS maruziyetinin kontrolünde, lokal egzoz havalandırmasının etkililiğini test etmiştir. Saha çalışmaları sırasında, işçi sağlığını korumadaki etkililiklerini belirlemek için mühendislik kontrolleri gerçek hayat şartlarında test edilmiştir.
RCS tozu için mühendislik kontrolleri, bir dizi alet ve ekipman için gittikçe daha fazla erişilebilir olmaya başladı. Mühendislik kontrolleri genelde, lokal egzoz havalandırması için endüstriyel bir vakum ile birlikte, davlumbaz gibi bir emicinin kullanımına dayanır. Bu gibi düzenlemeler deler çekiçler, matkaplar, keskiler, beton kırıcılar, testereler, zımparalar, beton zemin cilalayıcılar, el değirmenleri ve asfalt freze makineleri için piyasada mevcuttur.
Hidrolik kırma sırasında kum hareket ettirici cihazlardan çıkan RCS tozu için, filtre ünitesi kontrolü kullanan lokal egzoz havalandırma sistemleri mevcuttur. RCS’yi kontrol etmek için kullanılan suya dayalı yöntemler, matkaplar, testereler, öğütücüler ve cilalayıcılar için piyasada mevcuttur. Suya dayalı RCS kontrolleri deler çekiçler için ticari olarak bulunmamaktadır, ancak kendi su spreyi mühendislik kontrolünüzü yapmak için talimatlar CPWR, İnşaat Araştırma ve Eğitim Merkezi web sitesinde bulunabilir.
