Tarım İşçisiyim: Karşılaşabileceğim meslek hastalıkları nelerdir?

Tarım işçisiyseniz mevsimsel sıcaklık değişikliklerinden etkilendiğinizi, başta pestisitler olmak üzere birçok kimyasala maruz kaldığınızı ve titreşimli aletler kullandığınızı söyleyebiliriz. Sıcaklık, kimyasal ve titreşimli alet kullanımınızın yanısıra enfeksiyon, toz ve çalışma pozisyonundan kaynaklanan sorunların da görüldüğü sektörde meslek hastalığı yaşama riskiniz yüksektir. Gerekli önlemler alınmadığı takdirde karşılaşabileceğiniz sorunları sıralayalım:

Kimyasal Kaynaklı Sorunlar:

Tarım işçiliği denildiğinde akla gelen en büyük sorun, pestisit maruziyetidir. Böcek, yabancı ot gibi maddelerin tarımsal üretime zarar vermemesi için kullanılan bu kimyasal; solunum, deri, göz ve yeme- içme yoluyla vücudunuza girebilir. Bu kimyasalların solunum ve sindirim yolunda, deri ve gözde yarattığı sorunları yaşayabilirsiniz.

Solunum yolunda öksürük, boğazda yanma ve hassasiyet, nefes darlığı;

Sindirim yolunda karın ağrısı, karında şişlik, mide bulantısı ve kusma;

Deride kabarma, kızarıklık, yanık ve ağrı;

Gözde kızarıklık, görmede bulanıklık ve ağrı hissedebilirsiniz.

Pestisitten zehirlendiyseniz şu belirtiler ortaya çıkabilir:

• Hafif şiddette: Baş ağrısı, deride tahriş, mide bulantısı, boğaz yanması, eklem ağrısı, terleme, ishal.
• Orta şiddette: Tükürük salgısında artış, bulanık görme, nefes almada güçlük, kramp, hızlı nabız atışı.
• Yüksek şiddette: Bilinç kaybı, kusma, aşırı susama, nefes alamama, refleksleri kontrol edememe.

Ayrıca pestisitler;

Parkinson, alzheimar ve als hastalığı riskini arttırır. https://www.meslekhastaligi.org/mesleki-olarak-pestisitlere-maruz-kalmak-parkinson-alzheimar-ve-als-hastaligi-riskini-arttiriyor/

Kanser gelişimine sebep olur.  Örneğin, lenfoma kanserinin tarım işçileri arasında yaygın olmasının nedenlerinden biri, pestisit maruziyetidir. Lenfoma kanserinin belirtilerinden bazıları;

• Büyüyen lenf bezleri,
• Kilo kaybı,
• Gece terlemesi,
• Öksürük ve göğüs ağrısı,
• Karında şişkinlik,
• Kaşıntıdır.

Enfeksiyon Kaynaklı Sorunlar:

Bakteri, mantar ve parazit kaynaklı hastalıklar insanlara bulaşarak ciddi sağlık sorunları yaratabilir.

Bu hastalıklar ve hastalıkların bazı belirtileri şunlardır:

Anemi: Kolay yorulma, düzensiz kalp atışı, nefes darlığı, göğüs ağrısı, ciltte soluk görünüm, kramp.

Tetanoz: Hızlı kalp atışı, yutkunma zorluğu, ateş, terleme, ense, karın ve çene kaslarında sertlik.

Şarbon: Kızarıklık, boğaz ve çevresinde şişkinlik.

Leptospira: Ateş, terleme, kusma, ishal, baş ve kas ağrısı.

Q Ateşi: Kilo kaybı, ateş, terleme, karın ve göğüs ağrısı.

Sıtma: Ateş, üşüme, titreme, kas ve baş ağrısı, terleme.

Tularemi: Ateş, baş ağrısı, titreme, ishal, kusma, öksürük, kas ve eklem ağrısı.

Bruselloz (Akdeniz humması): Ateş, terleme, kilo kaybı, öksürük, kas ve karında ağrı.

Toza Maruziyet Kaynaklı Sorunlar:

Tahıl ve bakliyat gibi ürünlerin üretimi sırasında toz maruziyeti yüksektir. Özellikle tohum hazırlama, hasat, ilk işleme ve torbalama işlemlerini yapıyorsanız dikkatli olun. Eğer çalıştığınız yerde gerekli önlemler alınmadıysa akciğer sorunları yaşama ihtimaliniz artar. İlk akla gelen hastalıklar ve belirtileri şunlardır:

Mesleki astım: Öksürük, göğüste şişkinlik hissi, nefes darlığı, hırıltı. Nemli ortamlardaki küf tozları astıma sebep olabilir, uyaralım.

Bissinozis: Pamuk, keten, kenevir gibi bitkilerin tozları sebebiyle oluşur.

Bagassozis: Şeker kamışı, keten, kenevir ve çay toplayan tarım işçilerinde görülür.

Hipersensitivite pnömonisi (Çiftçi akciğeri): Saman ve ot balyalarının depolanması gibi işlemlerle uğraşan işçilerde görülme ihtimali yüksektir.

Bu hastalıkların ortak belirtilerini şöyle sıralayabiliriz:

• Öksürük,
• Balgam çıkarma,
• Nefes darlığı,
• Solunum güçlüğü,
• Ateş,

Gürültü Kaynaklı Sorunlar:

Çiftlik teçhizatı ve traktör kullanımı sırasında yüksek seviyelerde gürültü oluşmaktadır. Ayrıca yüksek devirli, dönen, hareketli, kesici ve kırıcı iş aletleri de gürültü kaynağıdır. Bu işlemler sırasında gürültüye maruz kalıyorsanız;

• Geçici ya da kalıcı işitme kaybı,
• Yorgunluk,
• Baş dönmesi,
• Kulak çınlaması,
• Sinirlilik,
• Uyku bozuklukları gibi sorunlarla karşılaşabilirsiniz.

Sıcaklık Kaynaklı Sorunlar:

Türkiye’de tarım işçiliği hareketliliğinin sıcak havalarda artması sebebiyle işçilerin aşırı sıcak kaynaklı sorunlarının olduğu bilinir. Ancak tarım işçileri sıcağın yanısıra soğuktan, nemden, rüzgardan da etkilenmektedir. Yapılan işlemler sırasında sürekli sıcak ve nemli bir havaya maruz kalıyorsanız şu sorunlarla karşılaşabilirsiniz:

• Isı bitkinliği,
• Sıcak çarpması,
• Yüksek tansiyon,
• Isı krampları,
• Aşırı duyarlılık,
• Konsantrasyon bozukluğu.

Ayrıca yüksek sıcaklık ve nemli ortamlar vücutta mantar oluşumuna da neden olabilir.

Soğukta çalışmanız durumundaysa dikkat dağınıklığı, baş ağrısı gibi sorunlar yaşayabilirsiniz.

Güneş Işınları Kaynaklı Sorunlar:

Uzun süre güneşin altında çalışmanız güneşin zararlı ışınlarına maruz kalmanıza neden olur. Bu sebeple şu sorunlar ortaya çıkabilir:

Bir göz hastalığı olan katarakt oluşabilir.  Gözde ağrı yapan ve görmeyi azaltan bu hastalık, ilerleyen dönemlerde görmeyi engelleyebilir. Hatalığın bazı belirtileri şunlardır:

• Işıktan rahatsız olma,
• Uzağı ve yakını görmede sorun yaşama,
• Görmede bulanıklık,
• Renkleri algılamada güçlük.

Bir diğer sorun, derinin erken yaşlanmasıdır. Güneşe maruz kalan yerlerinizde kırışıklıklar, lekeler oluşmaya başlar.

Deri kanseri ortaya çıkabilir. İyileşmeyen ve tekrarlayan yaralar, mavi ya da kırmızı renkte lezyonlar, genellikle kahve rengi olan lekeler bu hastalığın habercisi olabilir, dikkatli olun.

Titreşimli Makine Kullanımı Kaynaklı Sorunlar:

Tohum ekme, harman, tırmıklama, balyalama, delme, püskürtme ve sürme gibi tarımsal işin birçok aşamasında kullanılan traktör ve arazi araçları tüm vücudunuzu titretir. Bunun sonuncunda;

• Mide ağrısı ve göğüs ağrısı,
• Bulantı hissi,
• Denge kaybı sorunları yaşayabilirsiniz.

Uzun süreli maruziyetlerde ise omurga hasarları oluşur. Özellikle bel bölgesinde hassasiyet meydana gelir.

Testere gibi titreşimli el aletlerini uzun süre kullanıyorsanız parmaklarınızda ve ellerinizde karıncalanma fark edersiniz. İlerleyen dönemlerde ise dokunma duyusunda azalma hissedebilirsiniz.

 Kas yırtılması ve kas krampı oluşabilir.

Kemik ve eklem hasarları ile karşılaşabilirsiniz. Bunlardan biri Karpal Tünel adı verilen el bileğindeki sinir sıkışmasıdır.

Beyaz parmak hastalığı (Raynaud hastalığı) karşılaşılan bir diğer sorundur.

Bu hastalık genellikle el ve ayak parmaklarındaki kan damarlarının daralması ve kanın derinin yüzeyine ulaşamaması sebebiyle oluşur. Ciltte beyaz ve mavi görüntü oluşturur.

Bu hastalık ilerlediğinde ciltte yaralar ve doku ölümleri görülür.

Çalışma Pozisyonu Kaynaklı Sorunlar:

Ağırlık kaldırmanız, uzun süre ayakta ya da aynı pozisyonda kalarak çalışmanız ve aynı hareketi tekrarlamanız sebebiyle sırt ve kas ağrıları yaşayabilirsiniz. Özellikle uzun süre eğik konumda çalışmayı gerektiren ot toplama, fide dikme gibi işler yapıyorsanız dikkatli olmanız gerekir.

İleriki dönemlerde iskelet sistemi rahatsızlıkları yaşayabilirsiniz.

Ağırlık kaldırmanız sebebiyle belinizde düzleşme, incinme, kayma gözlemleyebilirsiniz.

Sık karşılaşılan hastalıklardan biri olan bel fıtığı ağır fiziksel çalışma sonucunda ortaya çıkar ve belirtileri şunlardır:

• Bel ve çevresinde ağrı hissetme,
• Öksürme, hapşırma gibi durumlarda ağrıda artış,
• Belde eğrilik,
• Adelelerde kasılma,
• Ayak ve bacak reflekslerinde azalma hissi.

Bir diğer iskelet sistemi rahatsızlığı kas ve kemiklerinizi birbirine bağlayan tendonlarda hissedilen rahatsızlıktır. Vücudun aşırı zorlanması sebebiyle ortaya çıkan bu sorunun belirtileri;

• Tendonda yanma, ağrı ve şişkinlik,
• Dokunmaya duyarlılık,
• Hareket kabiliyetinde azalmadır.

Bir diğer rahatsızlık, eklem ve kemiklerin birbirine sürtünmesini engelleyen kaygan sıvı ile dolu keselerin zarar görmesiyle oluşur. Bursit adı verilen bu hastalık omuz, dirsek, kalça, diz ve topuk gibi bölgelerde görülür. Bu bölgelerde ağrı ve ağrı hissedilen yerde şişkinlik bursitin belirtileri arasındadır. Ayrıca bu bölgenin vücudunuzun geri kalanına nazaran daha sıcak olduğu görülür.

Kimyasal Kaynaklı Sorunlara Çözümler:

Pestisitlerin hazırlanma aşamasında kullanım talimatlarına bire bir uyulmalıdır.

Pestisitlerle çalışmanın her aşamasında (kullanıma hazırlama, kullanma, imha) pestisitten etkilenmeyen maske, koruyucu kıyafet ve ayakkabı giyilmelidir.

Pestisitler kilit altında, gıda maddelerinden uzak ve kuru depolarda saklanmalıdır. Depolama alanları yağmur ve güneş gibi hava olaylarından etkilenmeyecek bir şekilde tasarlanmalıdır.

Biten pestisitler usulüne uygun olarak yok edilmelidir.

Gerekli havalandırma önlemleri alınarak kimyasal maddeye maruziyetiniz azaltılmalıdır.

Çalışma ortamı temiz tutulmalıdır. Yiyecek ve içeceklerinizi çalıştığınız yerde tüketmemeniz gerekir.

Enfeksiyon Kaynaklı Sorunlara Çözümler:

Aşılarınız tamamlanmalıdır.

Bakteri, virüs ve diğer enfeksiyon yaratabilecek etmenlere yönelik tarama testleriniz yapılmalıdır. Bu testlerden bazıları; kan, idrar ve alerji testleridir.

Enfeksiyon kaynağı olan atıklar güvenli bir şekilde toplanmalı, depolanmalı ve yok edilmelidir.

Toza Maruziyet Kaynaklı Sorunlara Çözümler:

İşe alınırken sağlık muayeneniz yapılıp yapılmadığını hatırlamaya çalışın. Normal şartlarda genel sağlık muayenesinden sonra işe alınmış olmanız gerekir. Ayrıca solunum yollarınızda bir sorun olup olmadığının belli aralıklarla kontrol edilmesi şarttır. 6 ayda bir göğüs radyografileriniz çekilmelidir.

Toz oluşumunu önleyici/ azaltıcı tedbirler alınmalıdır.

Çalıştığınız ortamın toz ölçümü yapılmalıdır.

Kapalı alanların havalandırma sistemi etkili bir şekilde çalışmalıdır.

Koruyucu ekipman olarak tozluk ve maske kullanmalısınız.

Gürültü Kaynaklı Sorunlara Çözümler:

Sorun ortaya çıkmadan alınması gereken önlemlerden biri işe giriş muayeneleri sırasında risk altında olan grubun belirlenmesidir. Bu sayede riskli grupta yer alan işçilerin gürültülü işten uzak tutulması sağlanabilir. Ayrıca periyodik muayenelerle bir sorun olup olmadığı kontrol altında tutulmalıdır.

Çalıştığınız ortamın gürültü ölçümleri yapılmalı ve sorun oluşturacak yükseklikteki seslere uzun süreli maruziyet engellenmelidir.

Koruyucu ekipman olarak kulak koruyucusu kullanmalısınız.

Sıcaklık Kaynaklı Sorunlara Çözümler:

Kapalı ortamdaki ısı ve nemi kontrol altına alacak havalandırma sistemi ilk önlemlerden birisidir.

Düzenli sağlık kontrolleri gereklidir. Bu kontroller sırasında oksijen alım kapasitesine ve kapasitede değişiklik olup olmadığına dikkat edilmelidir.

Sık sık mola verilmeli ve bu aralarda dinlenebileceğiniz serin odalar ve tüketebileceğiniz soğuk içecekler bulunmalıdır.

Güneş Işınları Kaynaklı Sorunlara Çözümler:

Güneşe karşı koruyucu kremler kullanılmalıdır. Bu kremler, işveren tarafından sağlanmalıdır.

Çalışma saatlerinin zararlı güneş ışınlarına maruz kalmayı önleyecek/ azaltacak şekilde düzenlenmesi gereklidir.

Titreşimli Makine Kullanımı Kaynaklı Sorunlara Çözümler:

Çalışma saatlerinin uzatılmaması, sık sık mola verilmesi, kimsenin uzun süre titreşimli makine kullanmak zorunda kalmayacağı bir iş bölümü düzenlemesi gereklidir.

Titreşim maruziyeti daha düşük olan makineler işveren tarafından seçilmelidir. Örneğin, motorla çalışan forkliftlere kıyasla elektrikli forkliftler daha az vücut titreşimine sebep olmaktadır.

Titreşimli makinelerin bakım, denetim ve kontrolleri yapılmalıdır.

Çalışma Pozisyonu Kaynaklı Sorunlara Çözümler:

Kullandığınız makinelerin yerleştirilmesi ve çevresinin düzenlemesi, rahat çalışabileceğiniz bir şekilde ayarlanmalıdır.

Elle yük taşımayı engelleyecek çözümler bulunmalıdır. Örneğin, mekanik sistemler aracılığıyla ağırlıklar kaldırılabilir.

Boyunuza göre ayarlanması gereken kimi makinelere yükseltici/ alçaltıcı konulması kas ve iskelet sağlığı açısından önemlidir.

Ekranlı araçlarda ekran koruyucular kullanılmalıdır. Bu araçlarla çalışan işçilerin göz muayeneleri düzenli olarak yapılmalıdır.

• Tarım makineleri dişli ve hareketli bıçaklara sahiptir. Bu makinelerin kullanımı sırasında yaralanabilir, uzuv kaybı yaşayabilirsiniz.
• Tarım alanının tasarımı sırasında yürüme yolu yapılmaması, koidorlarda malzemelerin biriktirilmesi, yetersiz aydınlatma gibi sebeplerle kayma, düşme gibi kazalar oluşabilir.
• İşe uygun ekipman kullanılmaması ve bu ekipmanların bakımının yapılmaması kazalara sebep olabilir.
• Elektrik çarpması sık görülen kazalardandır.

İş Kazalarının Önlenmesi

• Makinelerin bakım ve onarım işlemleri düzenli bir şekilde yapılmalıdır.
• Makinelerin makine koruyucular ile korunması gerekir. Bu koruyucular olmaksızın makineler kullanılmamalıdır.
• Tarım alanının iyi organize edilmiş olması gerekir. İnşaat ve bakım sürecinde kazaların önüne geçilebilecek önlemler alınmalıdır. Örneğin yürüme yolu yapılmalı, malzemelerin depolanabileceği alanlar ayarlanmalıdır.
• Kişisel koruyucuların kullanılması gereklidir.
• Emniyet ekipmanlarının kontrolleri aksatılmadan yapılmalıdır.
• Tarım alanının elektrik tesisatı, en başından güvenli bir şekilde tasarlanmalı ve ileriki dönemlerde aksatılmadan bakımı yapılmalıdır.

İş kazası geçirdim. Haklarım neler?

İş kazaları sadece iş yerinde meydana gelen kazaları değil, işinizle ilgili her durumda ve işinizi icra ettiğiniz her anda geçirdiğiniz kazaları kapsamaktadır. Örneğin, işyerine gidiş ve geliş için işveren tarafından sağlanan bir taşıtta geçirilen kaza da iş kazası kapsamındadır.

İş kazası geçirmeniz durumunda işveren kazayı işyerinin bulunduğu yerdeki emniyet birimlerine ve sağlık kurumlarına bildirmekle yükümlüdür. Kazanın gerçekleştiği tarihten itibaren 3 gün içerisindeyse Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirmelidir.Ancak kayıtdışı çalışıyorsanız işveren bu yükümlülükleri yerine getirmekten kaçınabilir. Bu durumda iş kazasının gerçekleştiğini gösteren belgelerle birlikte başvuruda bulunabilirsiniz.

İş kazasının gerçekleştiği yerdeki Sigorta Müdürlüğüne dilekçe ile başvurun. Bu kurum fiziksel zararınızı tespit etmek için sizi hastaneye yönlendirecektir. Burada sağlığınızla ilgili tetkikler tamamlandıktan sonra maluliyet oranınız belirlenir. Bu orana bağlı olarak maluliyet aylığı veya sürekli işgörememezlik geliri alabilirsiniz.

Uğradığınız zarardan dolayı işverene maddi/manevi tazminat davası açabilirsiniz.